با معنی و مفهوم ارز دیجیتال آشنا شوید

از نظر مفهومی، واژۀ ارز دیجیتال که با نام رمزارز یا ارز رمزنگاری شده نیز شناخته می‌شود، در برگیرنده تمامی ارزهای مجازی و دیجیتالی است که با استفاده فرایند رمزنگاری، انجام ایمن تراکنش‌ها را میسر می‌سازند. ارزهای دیجیتال وابسته به نهادهای خاص و مراجع قانونی نیستند و از سیستم‌های غیرمتمرکز برای ثبت تراکنش‌ها و صدور واحدهای جدید استفاده می‌کنند.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال در واقع یک سیستم پرداخت دیجیتال است که برای تایید تراکنش‌ها به بانک‌ها وابسته نیست. این سیستم به صورت همتا به همتا (P2P) بوده و فرد را قادر می‌سازد تا در هر نقطه‌ای از جهان، توانایی ارسال و دریافت پول را داشته باشد. ارزهای دیجیتال مانند پول‌های فیزیکی، نیازی به حمل و نقل نداشته و از طریق درگاه‌های آنلاین، تراکنش‌ها را انجام می‌دهند. با انتقال پول از طریق ارزهای دیجیتال، تراکنش در یک دفتر کل ثبت شده و این ارزها در کیف پول‌های دیجیتالی ذخیره می‌شوند.

دلیل نام‌گذاری این چنینی آن‌ها، استفاده از فرایند رمزنگاری برای تایید تراکنش‌هاست. این بدان معناست که کدنویسی پیشرفته در ذخیره و انتقال داده‌های ارزهای دیجیتال بین کیف پول‌ها و دفتر کل عمومی، نقش دارد. هدف از این رمزنگاری ایجاد امنیت و ایمنی است.

اولین ارز رمزنگاری شده بیت کوین است که در سال ۲۰۰۹ تاسیس شد و تا به امروز، همچنان شناخته شده ترین آن‌ها باقی مانده‌است. بیشتر علاقه به ارزهای دیجیتال، انجام معامله برای کسب سود است و دلالان گاهی اوقات قیمت‌ها را به سمت بالا پرتاب می‌کنند.

نحوه کار ارزهای دیجیتال چگونه است؟

رمزارزها بر روی یک دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین اجرا می‌شوند که محل ثبت تمام تراکنش‌های جدید و یا نگهداری شده توسط دارندگان آنهاست.

واحدهای ارز دیجیتال از طریق فرآیندی به نام ماینینگ ایجاد می‌شوند؛ ماینینگ، استفاده از نیروی کامپیوتر برای حل مسائل پیچیده ریاضی است که در نهیات به تولید رمزارز ختم می‌شود. کاربران همچنین می‌توانند ارزها را از صرافی‌ها خریداری کرده و سپس آنها را با استفاده از کیف پول‌های مخصوص خود، ذخیره و یا مصرف کنند.

اگر صاحب ارز دیجیتال هستید، مالک هیچ چیز ملموسی نیستید. آنچه شما در اختیار دارید کلیدی است که به شما امکان می‌دهد تا یک واحد ثبت شده یا واحد اندازه‌گیری را بدون نیاز به شخص ثالث قابل اعتماد، به فرد دیگر منتقل کنید.

اگرچه بیت کوین از سال ۲۰۰۹ وجود داشته است، اما ارزهای دیجیتال و کاربردهای فناوری بلاک چین هنوز هم نوپا هستند و انتظار می‌رود در آینده استفاده‌های بیشتری از آن‌ها شود. معاملاتی از جمله اوراق قرضه، سهام و سایر دارایی‌های مالی را، می‌توان در نهایت با استفاده از این فناوری انجام داد.

مثال‌هایی از ارزهای دیجیتال

اکنون، هزاران رمزارز مختلف در جهان وجود دارد. در ذیل، چند تا از مشهورترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

• بیت کوین: بیت کوین در سال ۲۰۰۹ راه اندازی شد و امروزه نیز پرطرفدارترین رمزارز برای معامله است. خالق بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو می‌باشد که هویت آن نامعلوم است. برخی معتقدند که ساتوشی ناکاموتو نام مستعاری است که به یک فرد و یا یک گروه تعلق دارد.
• اتریوم: اتریوم در سال ۲۰۱۵ راه اندازی شد و دارای بلاک‌چین و رمزارز اختصاصی خود به نام اتر (ETH) است. اتریوم بعد از بیت کوین، محبوب‌ترین ارز دیجیتال دنیا می‌باشد.
• لایت کوین: این رمزارز بسیار شبیه بیت کوین است اما با سرعت بیشتری به فناوری نوین دست یافت. به طوری که سرعت پرداخت و مقیاس‌پذیری انجام تراکنش‌ها در آن بیشتر از بیت کوین است.
• ریپل: ریپل سیستمی بر پایه دفترکل توزیع‌شده است که در سال ۲۰۱۲ تأسیس شد. از ریپل می‌توان برای رهگیری انواع مختلفی از تراکنش‌ها (نه فقط تراکنش ارزی) استفاده نمود. شرکت ریپل با بانک‌ها و مؤسسات مالی گوناگون، همکاری می‌کند.

چگونه ارز دیجیتال خریداری کنیم

شاید برای شما سوال باشد که چگونه می‌توان به صورت ایمن، ارز دیجیتال خریداری کرد. به طور کلی، سه مرحله برای خرید ارز دیجیتال وجود دارد:

1. مرحله اول: انتخاب پلتفرم

اول قدم، انتخاب یک پلتفرم فروش ارز دیجیتال است. می‌توانید از کارگزاری‌های سنتی و یا صرافی‌های ارز دیجیتال شناخته شده استفاده کنید.

• کارگزاری‌های سنتی. کارگزاری‌های آنلاینی هستند که علاوه بر خرید و فروش سهام، کالا و صندوق‌ها سرمایه‌گذاری، خدمات ارز دیجیتال نیز ارائه می‌دهند. هزینه معامله معمولاً در این کارگزاری‌ها کمتر است اما خدمات ارز دیجیتال آن‌ها نیز محدودتر می‌باشد.
• صرافی‌های ارز دیجیتال. صرافی‌های آنلاین بسیاری وجود دارند که خدمات خرید و فروش، ذخیره و یا سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال را ارائه می‌دهند. بسیاری از آن‌ها هزینه‌های مبتنی بر دارایی را از شما دریافت می‌کنند.

هنگام مقایسه این پلتفرم‌ها، اینکه چه ارزهای دیجیتال را پشتیبانی می‌کنند، هزینه خدمات آن‌ها چقدر است، میزان امنیت، گزینه‌های برداشت از حساب و تمامی منابع آموزشی آن‌ها را در نظر داشته باشید.

• مرحله دوم: واریز به حساب

هنگامی که پلتفرم خود را انتخاب کردید، گام بعدی این است که حساب خود را شارژ کنید تا بتوانید به انجام معامله بپردازید. اکثر صرافی‌های ارز دیجیتال به کاربران اجازه می‌دهند تا با استفاده از ارزهای فیات (یعنی ارزهای دولتی مانند دلار آمریکا، پوند انگلیس یا یورو) و کارت‌های نقدی یا اعتباری خود، ارز دیجیتال خریداری کنند.

خرید ارز دیجیتال با کارت‌های اعتباری، خطرناک تلقی می‌شود و بعضاً، صرافی‌ها از آن پشتیبانی نمی‌کنند. برخی از شرکت‌های کارت اعتباری نیز، تراکنش‌های ارز دیجیتال را مجاز نمی‌دانند. ه این دلیل که ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان هستند، و خطر بدهکار شدن فرد (یا پرداخت کارمزد بالا برای خرید) را توصیه نمی‌کنند.

برخی از پلتفرم‌ها انتقالات ACH و انتقال الکترونیکی را نیز می‌پذیرند. روش‌های پرداخت پذیرفته شده و زمان صرف شده برای واریز یا برداشت و تسویه، در هر پلتفرم متفاوت است.

فاکتور مهمی که باید در نظر گرفت هزینه است. این هزینه شامل کارمزدهای تراکنش بالقوه واریز و برداشت به علاوه کارمزدهای معاملاتی است. کارمزدها بسته به روش پرداخت و پلتفرم انتخاب شما، متفاوت خواهد بود.

• مرحله سوم: انجام معامله

در آخر، می‌توانید از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن پلتفرم منتخب خود، اقدام به معامله کنید. اگر قصد خرید دارید، کافیست ارز مورد نظر خود را انتخاب کرده، مقداری که می‌خواهید خریداری کنید را مشخص کرده و در انتها، روی دکمه خرید (Buy) کلیک کنید. برای فروش نیز به همین ترتیب عمل می‌کنید فقط در انتها دکمه فروش (Sell) را می‌زنید.

راه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال وجود دارد. سرویس‌های پرداختی نظیر پی‌پال (PayPal)، کش اپ (Cash App) و ونمو (Venmo) به کاربران خود خدمات خرید، فروش یا نگهداری رمزارزها را ارائه می‌دهند. به علاوه، می‌توان از صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز استفاده کرد:

• صندوق بیت کوین تراست (Bitcoin Trust). می‌توانید از طریق این صندوق و با استفاده از یک کارگزاری معتبر، سهام بیت کوین را خریداری کنید. بیت کوین تراست به معامله‌گران خرد اجازه می‌دهند تا از طریق بازار سهام، به دنیای ارز دیجیتال ورود کنند.
• صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بیت کوین. می‌توانید از ETF ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بیت کوین استفاده کنید.
• ETF و سهام بلاک‌چین. همچنین می‌توانید از طریق شرکت‌های فعال در حوزۀ بلاک چین و نیز، سهام این شرکت‌ها، به صورت غیرمستقیم روی رمزارزها سرمایه‌گذاری کنید.

بهترین انتخاب، به اهداف سرمایه‌گذاری و میزان ریسک‌پذیری شما بستگی دارد.

نحوۀ ذخیره و نگهداری ارزهای دیجیتال

پس از انجام خرید ارز دیجیتال، می‌بایست به طور ایمن آن را نگهداری کنید تا از هک و سرقت مصون بماند. به  طور معمول، نگهداری ارزهای دیجیتال توسط کیف پول (ولت)‌های مخصوص آن‌ها انجام می‌شود. این کیف پول‌ها، دستگاه‌های فیزیکی و یا نرم افزارهای آنلاینی هستند که برای نگهداری کلید خصوصی ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از صرافی‌ها، خدمات کیف پول نیز ارائه می‌دهند و کار را برای کاربران خود ساده می‌سازند.

کیف پول‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانید گزینه مناسب خود را از میان آن‌ها برگزینید. به طور کلی، کیف پول‌های ارز دیجیتال به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• کیف پول‌های گرم: کیف پول‌های نرم افزاری هستند که به صورت آنلاین، کلید خصوصی کاربر را نگهداری می‌کنند.
• کیف پول‌های سرد: کیف پول‌های سخت افزاری هستند که به صورت آفلاین، کلید خصوصی کاربر را حفظ کرده و امنیت بالایی دارند.

به طور معمول، کیف پول‌های سرد برخلاف کیف پول‌های گرم، بهای خدمات دریافت می‌کنند.

با ارزهای دیجیتال چه چیزهایی می‌توان خریداری کرد؟

در اوایل معرفی ارزهای دیجیتال، بیت کوین قرار بود سیستمی برای پرداخت‌های روزانه باشد و انجام خرید هر چیزی از یک فنجان قهوه گرفته تا یک خانه را امکان پذیر کند. اما این امر کاملاً محقق نشده‌است؛ با اینکه هر روزه مؤسسات بیشتری از پرداخت با ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌کنند، اما همچنان تعداد این تراکنش‌ها بسیار محدود است. با این وجود، خرید محصولات متنوع از وب سایت‌های فروش آنلاین با استفاده از ارزهای دیجیتال امکان پذیر است. در اینجا چند نمونه آورده شده است:

وب سایت‌های تکنولوژی و تجارت الکترونیک:

چندین شرکت فعال حوزۀ تکنولوژِی مانند newegg.com، AT&T و مایکروسافت، از ارزهای دیجیتال در وب سایت‌های خود پشتیبانی می‌کنند. Overstock جز اولین سایت‌هایی بود که بیت کوین را به عنوان یک روش پرداختی، پذیرفت. شاپیفای، راکوتن و هوم دیپات نیز بیت کوین را می‌پذیرند.

کالاهای لوکس:

برخی خرده فروشی‌های کالاهای لوکس از ارزهای دیجیتال به عنوان یک روش پرداختی پشتیبانی می‌کنند. برای مثال Bitdials، ساعت‌های مشهوری از جمله رولکس و پَتِک فیلیپ را در ازای پرداخت بیت کویت می‌فروشد.

ماشین:

 برخی فروشندگان ماشین نیز برای انواع مدل‌ها پرداخت با ارزهای دیجیتال را می‌پذیرند.

بیمه:

در آوریل سال ۲۰۲۱، شرکت بیمه سوئیسی AXA، اعلام کرد که برای تمام انواع بیمه به جز بیمه عمر (به دلیل قوانین دولتی) از پرداخت با ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌کند. شرکت Premier Shield نیز که به فروش بیمه خانه و ماشین در آمریکا مشغول است، پرداخت با بیت کوین را می‌پذیرد.

کلاهبرداری با ارزهای دیجیتال

متاسفانه، جرایم مربوط به ارزهای دیجیتال در حال افزایش است. برخی روش‌های کلاهبرداری با آن‌ها عبارتند از:

وب‌سایت‌های جعلی: سایت‌های جعلی بسیاری وجود دارند که دارای گواهینامه‌های غیرواقعی و اصطلاحات تخصصی ارزهای دیجیتال هستند و بازدهی عظیم و تضمین‌شده سرمایه را نوید می‌دهند؛ البته به شرطی که سرمایه‌گذاری خود را ادامه دهید!

طرح‌های مجازی پانزی: مجرمان ارزهای دیجیتال فرصت‌های موجود برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را ترویج کرده و توسط پرداخت سود سرمایه‌گذاران قدیمی با پول سرمایه‌گذاران جدید، توهم بازدهی کلان را ایجاد می‌کنند. یکی از این عملیات‌های کلاهبرداری، مربوط به شبکه BitClub بود که قبل از صدور کیفرخواست برای عاملان آن در دسامبر ۲۰۱۹، موفق شد بیش از ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه جمع آوری کند.

تایید «سلبریتی‌ها»: کلاهبرداران به صورت آنلاین به عنوان میلیاردرها یا نام‌های معروف ظاهر شده و متهد می‌شوند تا سرمایه‌گذاری شما ارزهای دیجیتال را چند برابر کنند. آنها همچنین ممکن است از سوشال مدیای مختلف یا چت روم‌ها برای شروع شایعاتی مبنی بر حمایت یک تاجر معروف از یک ارز دیجیتال خاص استفاده کنند. زمانی که سرمایه‌گذاران را تشویق به خرید کردند و قیمت را بالا بردند، سهام خود را می‌فروشند و ارزش ارز کاهش می‌یابد.

کلاهبرداری‌های عاشقانه: برخی کلاهبرداران، افرادی را که در برنامه‌های دوستیابی یا رسانه‌های اجتماعی ملاقات می‌کنند، متقاعد می‌سازند تا در ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری یا با آن‌ها معامله کنند. مرکز شکایات جرایم اینترنتی FBI بیش از ۱۸۰۰ گزارش از کلاهبرداری‌های عاشقانه مبتنی بر ارزهای دیجیتال را در هفت ماه اول سال ۲۰۲۱ ارائه کرد که زیان آن به ۱۳۳ میلیون دلار می‌رسید.

علاوه بر این‌ها، کلاهبرداران ممکن است خود را به عنوان معامله‌گران قانونی ارزهای دیجیتال معرفی کنند یا صرافی‌های جعلی راه‌اندازی کنند تا مردم را فریب دهند. یکی دیگر از کلاهبرداری‌های ارزهای دیجیتال، شامل فروش تقلبی حساب‌های بازنشستگی فردی در ارزهای دیجیتال است. سپس به کیف پول افراد نفوذ کرده و دارایی آن‌ها سرقت می‌کنند.

آیا ارزهای دیجیتال ایمن هستند؟

ارزهای دیجیتال معمولاً با استفاده از فناوری بلاک‌چین ساخته می‌شوند. بلاک‌چین نحوه ثبت تراکنش‌ها در «بلوک‌ها» و زمان آن را نشان می‌دهد. این یک فرآیند نسبتاً پیچیده و فنی است، اما نتیجه آن یک دفتر دیجیتال از تراکنش‌های ارزهای دیجیتال است که دستکاری آن برای هکرها دشوار است.

علاوه بر این، تراکنش‌ها نیاز به یک فرآیند احراز هویت دو مرحله‌ای دارند. به عنوان مثال، ممکن است از شما خواسته شود نام کاربری و رمز عبور را برای شروع یک تراکنش وارد کرده و سپس، کد احراز هویت ارسال شده از طریق متن به تلفن همراه شخصی خود را ارائه دهید.

هرچند بحث امنیت شبکه‌ها جایگاه خود را پیدا کرده‌است، اما همچنان ارزهای دیجیتال قابل نفوذ هستند. وجود چندین حمله سایبری به استارت آپ‌های نوپا در این حوزه، موجب زیان سنگین آن‌ها شده‌است. هکرها ۵۳۴ میلیون دلار از کوین چک (Coincheck) و ۱۹۵ میلیون دلار از بیت گریل (BitGrail) سرقت کرده و دو تا از بزرگترین هک‌های حوزه ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۸ را رقم زدند.

برخلاف پول‌های با پشتوانه دولت، ارزش ارزهای مجازی به طور کامل براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به نوسانات شدید این ارزها شده و سودها یا زیان‌های بزرگی را متوجه سرمایه‌گذاران کند. همچنین، سرمایه‌گذاری‌های ارز دیجیتال نسبت به بازار مالی سنتی مانند سهام، اوراق قرضه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تحت نظارت بسیار کمتری قرار دارند.

۴ نکته برای سرمایه‌گذاری ایمن در ارزهای دیجیتال

طبق بیانیۀ Consumer Reports، تمامی سرمایه‌گذاری‌ها دارای ریسک هستند اما برخی از کارشناسان، ارزهای دیجیتال را یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری پرخطرتر می‌دانند. اگر قصد سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال را دارید، نکات زیر می‌تواند به شما در انتخاب درست کمک کند.

• تحقیق درباره صرافی:

قبل از سرمایه‌گذاری، در مورد صرافی‌های ارزهای دیجیتال تحقیقات لازم را انجام دهید. حدوداً بیش از ۵۰۰ صرافی برای انتخاب وجود دارد. تحقیقات خود را انجام داده، نظرات دیگر کاربران را خوانده و قبل از اقدام، با سرمایه‌گذاران مجرب مشورت کنید.

• چگونگی ذخیره ارز دیجیتال را بیاموزید:

اگر ارز دیجیتال خریداری می‌کنید، باید آن را ذخیره کنید. می‌توانید آن را در صرافی یا کیف پول دیجیتال نگه دارید. کیف پول‌های مختلفی برای ذخریه و نگهداری ارزهای دیجیتال وجود داشته و هر کدام، مزایا و الزامات فنی و امنیتی خود را دارند. مانند صرافی‌ها، قبل از سرمایه‌گذاری باید گزینه‌های ذخیره‌سازی خود را نیز بررسی کنید.

• سرمایه‌گذاری‌های متنوع انجام دهید:

تنوع، کلیدی پراهمیت برای هر استراتژی سرمایه گذاری است. برای مثال، تمام پول خود را در بیت کوین قرار ندهید، فقط به این دلیل که مشهور است. هزاران گزینه وجود دارد و بهتر است سرمایه خود را در چند ارز تقسیم کنید.

• برای نوسانات آماده باشید:

بازار ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان است، بنابراین برای فراز و نشیب آماده باشید چراکه شاهد نوسانات چشمگیر قیمت‌ها خواهید بود. اگر سبد سرمایه‌گذاری ندارید یا از نظر ذهنی نمی‌توانید بازار را هضم کنید، ممکن است ارز دیجیتال انتخاب عاقلانه‌ای برای شما نباشد.

معاملات ارزهای دیجیتال در حال حاضر رایج است. اما به یاد داشته باشید، هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و به بلوغ کامل نرسیده است. سرمایه‌گذاری روی هر چیز جدیدی، با چالش‌هایی همراه است، پس آماده باشید. اگر قصد کار با ارزهای دیجیتال را دارید، تحقیقات خود را انجام دهید و برای شروع به صورت محافظه کارانه سرمایه‌گذاری کنید.