مالیات چیست و انواع آن کدام است؟

خیلی از افراد علی رغم اینکه خودشان نیز مالیات می پردازند، نمی دانند به راستی علت آن چیست؟ اصلا مالیاتی که می پردازند منصفانه است یا خیر؟ برای پاسخ به این سوالات ابتدا سعی می کنیم تعریفی از این مفهوم ارائه کنیم. در ادامه با مجله واگویه همراه باشید تا این مفهوم و حاشیه های آن را بیشتر باز کرده و به توضیحاتی در این باره بپردازیم.

تعریف مالیات

طبق تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، مالیات پرداختی الزامی و بلا عوض می باشد. مالیات ممکن است به شخصی، موسسه ای و یا دارایی خاصی تعلق بگیرد. این تعریف شامل پرداخت های تامین اجتماعی نیز می شود. در واقع مالیات به مثابه ی یک نوع هزینه ی اجتماعی می باشد که یک ملت برای بهره برداری از امکانات و منابع کشورش موظف به پرداخت آن می باشد.

به عبارت دیگر مالیات یک هزینه‌ی اجباری است، که توسط یک نهاد دولتی برای تامین هزینه‌های مالی فعالیت‌های دولت دریافت می‌گردد. به معنای دقیق‌تر شما با پرداخت مالیات، بخشی از درآمدتان را به دولت و یا بخش‌های اقتصادی انتقال می‌دهید. مالیات در واقع از بهترین و مهم‌ترین منابعی‌ است که سرمایه‌ی لازم برای رشد و پیشرفت یک جامعه را تامین می کند.

به عبارت دیگر مالیات یک هزینه ی کاملا اجباری می باشد که حتما هم توسط یک نهاد دولتی برای تامین هزینه های مالی فعالیت های دولت دریافت می گردد.

مالیات به چه کسانی تعلق می گیرد؟

در علوم اقتصادی و طبق نظر اقتصاددانان، مالیات به هر شخصی و یا نهادی که بار مالیاتی پرداخت می کند تعلق میگیرد؛ از یک کسب و کار کوچک در نظر بگیرید تا مصرف کنندگانی که محصول یک کسب وکار بزرگ را دریافت می کنند، همه شان مشمول پرداخت مالیات می شوند.

همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم هدف دولت از دریافت مالیات، تامین کردن سرمایه ی لازم برای فعالیت ها و پروژه هاییست که دولت در دست دارد. خدمات عمومی نیز شامل این دسته می شود که دولت برای ایجاد این گونه خدمات مالیات دریافت میکند.

جمع کردن مالیات توسط سازمان ها و مراکزی انجام می شود که تحت نظارت دقیق دولت قرار دارد. پرداخت مالیاتی که برای هر شخص و یا نهادی تعیین شده است، یک وظیفه و مسئولیت اجتماعی به حساب می آید. بدیهی است که اگر کسی از پرداخت آن شانه خالی کند، مورد مجازات از سمت مراجع قانونی می گردد.

انواع مالیات

به طور کلی می توانیم انواع مالیات را در دو دسته قرار دهیم: مالیات مستقیم و غیرمستقیم

مالیات مستقیم نیز خودش شامل دو بخش است: الف) مالیات بردرآمد ب) مالیات بر دارایی

مالیات مستقیم بر مالیات بر درآمدها، سود یا مالیات بر ثروت اطلاق می گردد. این نوع از مالیات به طور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد حقیقی و حقوقی اخذ می شود.

مالیات بر درآمد که اولین و مهمترین نوع از مالیات مستقیم بود شامل مواردی چون مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر درآمد کشاورزی و بر درآمد منابع مختلف نیز می شود. طبق قانون، مشمولان پرداخت این نوع از مالیات موظفند که سالانه فرمی با عنوان بازگشت مالیات بر درآمد را تکمیل کرده تا دولت متوجه شود که آیا فرد و یا کسب و کار مربوطه طبق آن فرم، بدهی مالیاتی دارد یا خیر؟ یا ممکن است مشمول حق استفاده از استرداد مالیات شود.

اما قسم دوم مالیات مستقیم که مالیات بر دارایی بود مواردیست از قبیل مالیات بر ارث، حق تمبر، مالیات سالانه املاک، مالیات بر ارضی بایر و مالیات بر مستغلات مسکونی خالی.

مالیات غیرمستقیم اما مالیات هایی هستند که پرداخت کننده ی آن فرد معینی نیست و دارای قابلیت انتقال بالایی می باشد. مالیات غیرمستقیم روی مصرف کالاها و فعالیت هایی وضع می شود که به طور غیر مستقیمی روی درآمد افراد موثر می باشند.

مالیات بر ارزش افزوده اصلی ترین قسم مالیات غیر مستقیم می باشد. این نوع از مالیات، مالیات بر مصرفی است که در زنجیره ی واردات، تولید و توزیع بر حسب درصدی از ارزش کالا و خدمات مشمول دریافت می شود.نخستین بار فردی به نام فون زیمنس در سال ۱۹۵۱ این نوع مالیات را برای فائق آمدن بر مسائل مالی کشور آلمان طرح ریزی کرد. اما این مالیات تا سال ۱۹۵۴ نتوانست به طور رسمی به مرحله ی اجرا درآید که علل آن از موضوع مقاله ی ما خارج است.

نرخ مالیاتی چیست و چگونه تعیین می‌شود؟

نرخ مالیات در واقع مبلغی است که شخصی و یا شرکتی موظف است آن را بپردازد که این مبلغ توسط دولت و بر مبنای درآمد مشمول مالیات اشخاص و یا شرکت ها تعیین می شود.

انواع نرخ مالیات

به طور کلی نرخ های مالیاتی در سه بخش کلی جای می گیرند: الف) نرخ تناسبی ب) نرخ تنازلی ج) نرخ تصاعدی

نرخ تناسبی به نرخى اطلاق مى‌شود که بدون توجه به تغییرات مبناى مالیات همیشه ثابت است. این نرخ، به یک نسبت مساوى به مقادیر متغیر مبناى مالیات تعلق مى‌گیرد. در نرخ تنازلی هر چه مبناى مالیات وسیع‌تر مى‌شود، از نرخ مالیات کاسته مى‌شود. برخى از مالیات‌هاى بر مصرف، مثال خوبى در این مورد هستند.

نرخ تصاعدی به نرخى اطلاق مى‌گردد که برعکس نرخ تناسبی، با افزایش مالیات مقدار آن افزایش یابد و در حقیقت به هر قسمتى از مبنا یک نرخ مشخص مالیات تعلق مى‌گیرد، افزایش نرخ مالیات لزوماً متناسب با افزایش مأخذ مالیات نیست.

شما چه فکر میکنید؟ آیا خودتان جزء کسانی هستید که با پرداخت مالیات موافقید و آن را همیشه پرداخت می‌کنید؟ یا برعکس؟ لطفا نظرات و تجربیاتتان را در این زمینه با ما و خوانندگان دیگر در میان بگذارید.