در این مقاله در مورد نحوه مدیریت محرک‌هایی که باعث می‌شوند بیش از حد خرج کنیم آشنا می‌شویم. هر چقدر در مورد پول رفتار معقولانه داشته باشید باز هم ریسک تمام شدن بودجه وجود دارد.
روانشناس مالی «برد کلونتز» که مدیر موسسه مشاوران ثروت ذهنی است می‌گوید: شرایط عاطفی باعث می‌شوند مستعد خرج‌های اضافه باشیم. اگر از لحاظ عقلانی به چالش کشیده شویم، از لحاظ مالی هم به چالش کشیده می‌شویم.
اتفاقی که رخ می‌دهد این است: قشر پیش پیشانی مغز جایگاه تفکر منطقی است، از جمله برنامه‌ریزی، کنترل رفتارهای هیجانی و همچنین بودجه‌بندی. ولی وقتی در شرایط هیجانی قرار می‌گیریم، آمیگدال (مرکز عاطفی مغز) دست به کار شده و بر قشر پیش پیشانی غلبه می‌کند. در نتیجه، منطق کنار زده شده و احساسات جای آن را می‌گیرد و ممکن است تصمیمات ضعیف در مورد پول بگیریم.
در این مطلب نحوه حفاظت از خود در برابر ۹ منطقه خطرناک خرج کردن بیش از حد، ارائه شده است. با ما همراه باشید و سعی کنید تا از این محرک‌ها دور بمانید.
۱. وقتی روحیه‌تان خوب نیست
دلیل خوبی وجود دارد که چرا ۶۲ درصد از مردم وقتی روحیه‌شان خراب است با خرج کردن شاد می‌شوند. یک مطالعه انجام شده در دانشگاه میشیگان نشان داد شرکت‌کنندگانی که بعد از دیدن کلیپی که در مورد آزار و اذیت بود خرید کردند بسیار شادتر از کسانی بودند که از این کار خودداری کردند!
محققان پیشنهاد می‌کنند تصمیم‌گیری در مورد خرید به خریدار کمک می‌کند حس خود کنترلی که باعث بهبود روحیه می‌شود را بازیابی کند. کلونتز می‌گوید: اداره کردن پول موجب افزایش اندورفین می‌شود.
ولی مشکل چیست؟ حتی اگر بلافاصله بعد از خرید رضایت خاطر پیدا کنید، این رضایت خیلی زود از بین می‌رود. روحیه‌تان دوباره شروع به بد شدن می‌کند و حس شرم و گناه به خاطر هدر دادن بودجه‌تان باعث می‌شود حالتان بدتر از قبل شود!
این کار را متوقف کنید و خرید کردن را با یک فعالیت شادی‌آور دیگر جایگزین کند. مثل پیاده‌روی، یوگا، گوش دادن به موسیقی یا هر چیزی که کمک می‌کند حالتان بهتر شود.
مگی بیکر، روانشناس متخصص مسائل مالی و نویسنده کتاب دیوانه‌ی پول می‌گوید: شما به یک نوع خروجی نیاز دارید. می‌توانید یک دفترچه یادداشت روزانه داشته باشید یا با یک دوست صحبت کنید. بیان احساسات کمک می‌کند متوجه شوید که بابت چه چیزی ناراحت هستید و چطور می‌توانید روحیه خودتان را بهبود ببخشید.
۲. زمانی که در تعطیلات هستید
وقتی در سفر هستید احساس می‌کنید از زندگی واقعی مرخصی گرفته‌اید و در نتیجه خیلی در مورد مسائل مالی دقت نمی‌کنید. این واقعیت را نیز اضافه کنید که اطرافتان پر از تله‌های گران برای توریست‌ها است و باید از این طوفانی که بودجه‌تان را به خطر می‌اندازد به سلامت عبور کنید.
بیکر می‌گوید: تعطیلات کمک می‌کند ریلکس کنید – فیزیکی، ذهنی و مالی. اما احتمال زیادی وجود دارد که بیش از حد ریلکس کنید و جوگیر شوید!
در تعطیلات می‌توانید کمی بیشتر از همیشه زیاده‌روی کنید، ولی باید چند محدودیت برای خودتان در نظر داشته باشید. بیکر پیشنهاد می‌کند: تقریبا ۱۰ درصد بودجه اضافی برای خرج کردن داشته باشید. این به معنای کمتر خرج کردن چند هفته قبل از سفر یا اختصاص دادن بخشی از پس‌انداز به بودجه تعطیلات است.
وقتی میزان پول معقولی که در روز می‌توانید خرج کنید را مشخص کردید، می‌توانید بدون احساس گناه یک نوشیدنی گران سفارش دهید و بابت این خرج کردن‌های بی‌ملاحظه در طول سفر به دردسر نمی‌افتید. بیکر می‌گوید: با این حال اگر باز هم زیاده‌روی می‌کنید، به سفری بروید که از قبل تمامی هزینه‌های آن را پرداخت کرده‌اید تا در طول آن تصمیمات مالی نادرست نگیرید.
۳. ناگهان یک حراج عالی پیدا می‌کنید
پیدا کردن یک جفت صندل ۱۰۰ دلاری با قیمت ۱۵ دلار خیلی هیجان‌انگیز است. بیکر می‌گوید: وقتی یک خرید خوب می‌کنید احساس می‌کنید بازی را برده‌اید. دانستن اینکه دیگران قیمت کامل یک کالا را پرداخت کرده‌اند و شما فقط بخشی از آن را پرداخت می‌کنید مقاومت در برابر حراج را سخت می‌کند.
قبل از این که به سمت صندوق پرداخت بروید چند لحظه صبر کنید و به همه چیز فکر کنید. روی چیزی که دارید برای آن هزینه می‌کنید تمرکز کنید نه میزانی که دارید صرفه‌جویی می‌کنید.
بیکر پیشنهاد می‌کند: حتی اگر یک آیتم ۸۰ درصد تخفیف خورده باشد، باز هم دارید پول خرج می‌کنید. پس به این فکر کنید که آیا واقعا به آن نیاز دارید یا نه. این استراتژی را امتحان کنید: فرض کنید آیتم قیمت کامل دارد. آیا باز هم آنها را می‌خواهید؟ اگر پاسخ نه است از قفسه فاصله بگیرید.
۴. اگر حوصله‌تان سر رفته است
حتما این گفته قدیمی را شنیده‌اید که دستان بیکار در اختیار شیطان هستند. این مساله در مورد خرید کردن هم صدق می‌کند. کسالت قطعا برای بودجه‌تان ضرر دارد. کلونتز می‌گوید: یکی از خطرناک‌ترین چیزها اوقات فراغت برنامه‌ریزی نشده است و بعضی‌ها این خلا را با خرید کردن پر می‌کنند. این کار خیلی راحت‌تر است چون حتی با موبایل‌تان هم می‌توانید خرید کنید. وقتی چند دکمه را روی صفحه موبایل فشار می‌دهید، مثل باز کردن کیف پول و خرج کردن واقعی یا استفاده از کارت اعتباری نیست.
این زمان را با یک فعالیت هوشمندانه‌تر پر کنید. اگر یک ساعت وقت اضافه دارید و وسوسه شده‌اید خرید کنید، به جای آن به کلاس یوگا بروید، با دوستتان قهوه بنوشید یا یک پروژه جدید شروع کنید.
۵. زمانی که با دوستتان بیرون هستید
با این که دیگر دبیرستانی نیستید، باز هم مقاومت کردن در برابر فشار اطرافیان سخت است. کلونتز می‌گوید: تلاش برای هم‌پای دیگران بودن واقعا در DNA ماست. در دوران غارنشینی به حاشیه رانده شدن توسط گروه اجتماعی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای بقا بود. ترس بیرون رانده شدن از قبیله هنوز بخشی از غریزه ماست. وقتی دوستتان نوشیدنی گران سفارش می‌دهد طبیعی است که شما هم بخواهید این کار را انجام دهید.
قبل از بیرون رفتن در مورد میزانی که می‌خواهید خرج کنید تصمیم بگیرید تا احتمال زیاده‌روی کاهش پیدا کند. سپس شرایط خودتان را قبل از سفارش، برای دوستتان توضیح دهید تا از سناریوی ناخوشایند درخواست کردن فاکتور جداگانه اجتناب کنید.
کلونتز توضیح می‌هد: وقتی بعد از غذا خوردن تحت فشار قرار بگیرید دچار اضطراب می‌شوید و هورمون‌های استرس وارد قشر پیش پیشانی‌تان می‌شوند که نتیجه آن عدم تصمیم‌گیری هوشمندانه است. از همان ابتدا بگویید که قرار است برای خرید خانه (یا هر چیز دیگر) پس‌انداز کنید و می‌خواهید غذاهای مقرون به صرفه سفارش دهید.
۶. وقتی باید کادوی عروسی بخرید
بیشتر افراد موقع خرید هدیه برای یک رویداد مهم مثل عروسی، جشن تولد یا غیره معمولا بیشتر خرج می‌کنند. بیکر توضیح می‌دهد: فشار زیادی برای بیشتر خرج کردن وجود دارد، چون به این فکر می‌کنید که در برابر دیگران چطور به نظر می‌رسید. وقتی همه نزدیک به ۱ میلیون هزینه می‌کنند دوست ندارید کادوی شما ۱۰۰ هزار تومانی باشد.
برای خوب نشان دادن خود همزمان با ضرر نزدن به بودجه، می‌توانید به جای حساب بانکی‌تان از خلاقیت‌تان استفاده کنید. بیکر می‌گوید: می‌توانید خودتان یک چیز بسازید یا هدیه ارزانی بخرید که برای گیرنده خیلی خاص باشد. مثلا یک آلبوم عکس خاص یا یک قاب شعری که خودتان در مورد گیرنده هدیه گفته‌اید.
۷. دورانی که رژیم دارید
کنترل اشتها پیروی کردن از بودجه را سخت می‌کند. بیکر می‌گوید: برای اداره کردن پولتان باید بتوانید خودتان را کنترل کنید. ولی انضباط یک منبع محدود است. هر کدام از ما روزانه میزان خاصی قدرت اراده داریم و هر چقدر بیشتر از آن استفاده کنیم – چه برای رفتن به باشگاه ساعت ۶:۳۰ صبح و چه رد کردن بشقاب پنیر در یک مهمانی، میزان آن برای مقاومت کردن در برابر وسوسه‌های دیگر مثل خریدهای بی‌برنامه کمتر می‌شود.
خوشبختانه می‌توانید خود کنترلی را تجدید کنید! بیکر می‌گوید: یک فعالیت ساده که برایتان لذت‌بخش است انجام دهید، مثلا پیاده‌روی یا تماشای فیلم (تاکید روی ساده است – از فعالیت‌های شدید یا جاه‌طلبانه مثل کلاس ورزشی یا مطالعه کتاب جنگ و صلح اجتناب کنید). خرید کردن را برای بعد از این فعالیت بگذارید یا ابتدای روز که ذخیره قدرت اراده کاملا پر است به خرید بروید.
۸. اگر تولد دوست صمیمی‌تان نزدیک است
عاشق دوستتان هستید و می‌خواهید بهترین کادو را به او بدهید. بیکر می‌گوید: برای مدیریت کردن پول باید گوش به زنگ باشید. مناسبت‌ها باعث می‌شوند این احتیاط را کنار بگذاریم و بیش از اندازه خرج کنیم. نمی‌خواهم ضد حال باشم ولی یادتان باشد که وقتی خیلی هیجان زده هستید احتمال مرتکب شدن اشتباهات پولی هم بیشتر است.
اگر خودتان را به جای دوستتان بگذارید می‌توانید جلوی خرج کردن بیش از حد را بگیرید. بیکر می‌پرسد: آیا دوستتان می‌خواهد به قدری خرج کنید که وضعیت مالی‌تان به خطر بیفتد؟ میـتوانید کمی بیشتر از چیزی که بودجه‌تان اجازه می‌دهد خرج کنید ولی زیاده‌روی نکنید.
۹. زمانی که یکی از عزیزانتان پول قرض می‌خواهد
این شرایط واقعا سخت است. واقعا به این فرد اهمیت می‌دهید و ممکن است نگران وضعیتش باشید. اگر نوشتن این چک به بهتر کردن زندگی‌اش کمک می‌کند نه گفتن کار راحتی نیست. کلونتز می‌گوید: مهم‌ترین چیزی که برنامه‌ریزان مالی در مورد آن با من مشاوره می‌کنند این است که چگونه می‌توانند مشتریان مسنی که نمی‌توانند به درخواست‌های مالی فرزندانشان جواب منفی بدهند را راهنمایی کنند. پول قرض دادن به اعضای خانواده معمولا به اوضاع مالی شما آسیب می‌زند.
کلونتز می‌گوید دو گزینه دارید: اول، بررسی کنید که بدون به هم ریختن وضعیت مالی‌تان چقدر می‌توانید کمک کنید. این میزان را از بودجه‌تان کم کنید. دوم، هر چقدر هم سخت باشد، اگر این درخواست بارها تکرار شود زمانی می‌رسد که باید از فرد مقابل فاصله بگیرید.
ممکن است رابطه‌تان به هم بخورد ولی عشق و علاقه هم باید حد و مرز داشته باشد. آیا واقعا دارید به این فرد کمک می‌کنید؟ پول دادن به کسی که از لحاظ مالی وابسته است مثل الکل دادن به یک فرد معتاد به الکل است.
اگر فرد مقابل از شما به عنوان تکیه‌گاه استفاده می‌کند تا زمانی که مستقل نشود نمی‌تواند وضعیتش را بهبود ببخشد. کلونتز پیشنهاد می‌کند یک برنامه سه تا شش ماه برای کنار گذاشتن تدریجی این فرد و ندادن قرض (یا هدیه) داشته باشید. بعد بسته به شرایط از یک برنامه‌ریز مالی، مشاور شغلی یا درمانگر برای کمک به او و فراهم کردن منابع کمک استفاده کنید.
شما چه شرایط دیگری را می‌شناسید که باعث می‌شوند در اضافه خرج کردن کنترل خودتان را از دست بدهید؟ لطفا نظرات خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.