استاندارد طلا یا سیستم واحد پولی طلا، یک سیستم پولی است که در آن پشتوانه‌ی واحد پولی، ارزش شمش طلای فیزیکی است. وقتی پول در گردش لزوماً از فلز گران‌بها ساخته نشده است، ایده این است که واحد پول را می‌توان با مقدار معینی از طلا مبادله کرد. به عنوان مثال، اگر دولت بریتانیا بهای هر اونس طلا را ۵۰۰ یورو تعیین کند، ارزش پوند یک پانصدم یک اونس طلا خواهد بود.
به واسطه‌ی نایاب بودن و زیبایی طبیعی طلا، جذابیت همیشگی شمش طلا امکان حفظ ارزش بالای آن را فراهم می‌کند. پس تعجبی ندارد که تمدن‌های مختلف، هزاران سال از طلا به عنوان پول رایج خود استفاده کرده‌اند.
با اینکه در قرن بیستم بیشتر کشورها پول‌های استاندارد طلا را کنار گذاشتند، بسیاری از آن‌ها همچنان ذخایر بزرگ طلا را نگه داشته‌اند.
۳ نوع استاندارد طلای مشهور وجود دارد:
استاندارد مسکوک طلا
در این سیستم، واحد پول یا بر اساس ارزش سکه‌ی طلای در گردش است، یا ارزشی معادل همان سکه‌ی طلا را دارد. این بدین معنا نیست که تمام سکه‌های در گردش لزوماً از طلا ساخته شده‌اند، اما ضمانت می‌کند که ارزش اسمی پول به وسیله‌ی ارزش ذاتی سکه‌ی طلای در گردش تثبیت می‌شود.
(اگر دوست دارید درباره پیشینه پول هم مطالعه کنید این مطلب را بخوانید: تاریخچه پول)
در قرن نوزدهم در بریتانیا، پس از آنکه ضرابخانه‌ی سلطنتی شروع به انتشار سکه‌های شاهی، سکه‌های تاجدار، نیم‌سکه‌های تاجدار و سکه‌های مسی کرد، یک استاندارد مسکوک طلا اتخاذ گردید. به‌کارگیری این استاندارد نزدیک به یک قرن، تا قبل از آنکه امپراتوری بریتانیا در جنگ جهانی اول آن را کنار بگذارد، ادامه داشت.
استاندارد شمش طلا
سیستم استاندارد شمش طلا متفاوت است، چون در واقع شامل گردش سکه‌های طلا نمی‌شود. در عوض، شمش طلا بنا به تقاضا با قیمت ثابت به عنوان پول در گردش مبادله می‌شود.
یک مزیت این سیستم این است که پول‌های این سیستم در اثر تورم به‌سختی دچار تنزل قیمت می‌شوند. ارزش پول در گردش به وسیله‌ی میزان شمش طلایی که می‌تواند پس‌انداز کند تثبیت می‌شود، و چاپ پول بیشتر توسط دولت‌ها را دشوار می‌سازد.
با این وجود، این بدین معناست که برانگیختن یک اقتصاد کم‌تحرک از طریق تسهیل کمّی برای دولت بسیار دشوار است، چون مقدار پول در گردش به تأمین طلا وابسته است.
در سال ۱۹۲۵ این سیستم جایگزین استاندارد مسکوک طلا در بریتانیا شد، پیش از آنکه در سال ۱۹۳۱ به‌کلی کنار گذاشته شود.
استاندارد ارز طلا
استاندارد ارز طلا یک سیستم پولی است که در آن دولت یک نرخ ارز ثابت را برای یک پول خارجی که از استاندارد مسکوک یا شمش طلا استفاده می‌کند، تضمین می‌کند.
این یک راه برای این است که کشورهایی که ذخایر بزرگ طلا ندارند، ارزش واحد پول خود را بر حسب طلا، صرف نظر از ارزش ذاتی آن، تثبیت کنند.
در قرن نوزدهم در میان کشورهایی که همچنان از استاندارد نقره استفاده می‌کردند، و کشورهایی که ذخایر بزرگ طلا نداشتند، این یک پدیده‌ی شایع بود که پول رایج خود را در برابر سیستم‌های آمریکایی یا بریتانیایی با پشتوانه‌ی طلا، تثبیت کنند.
طلا در مقابل پول بدون پشتوانه
بریتانیا در سال ۱۹۳۱ بعد از اینکه رکود شدید اقتصادی، ذخایر طلای آن را تهدید کرد، طلا را کنار گذاشت. طولی نکشید که بقیه‌ی دنیا نیز همین رویه را در پیش گرفتند و پول با پشتوانه‌ی طلا امروزه با سیستم‌های پول بدون پشتوانه جایگزین شده‌اند.
سیستم پول بدون پشتوانه یک سیستم پولی است که در آن ارزش یک واحد پولی خاص بر اساس یک کالای فیزیکی، طلا یا چیزهایی از این قبیل نیست. در عوض، ارزش پول نسبت به سایر پول‌های موجود در بازارهای ارز خارجی نوسان می‌کند.
این پول‌ها، بر خلاف شمش طلا، لزوماً ارزش ذاتی ندارند و تنها همان ارزش قراردادی را که برای آن‌ها تعیین شده است، دارند. این نکته که پول بدون پشتوانه مستقل از میزان محدودی از یک کالای گران‌بها است، به دولت‌ها این قدرت را می‌دهد تا برای برانگیختن اقتصاد از طریق افزایش عرضه‌ی پول نقد، پول چاپ کنند. در عین حال که این موضوع می‌تواند سودمند باشد، یک عنصر خطرناک نیز وجود دارد.
در حالی که ارزش ذاتی طلا به معنی این است که طلا همیشه مقداری ارزش دارد، پول‌های بدون پشتوانه نسبت به تورم زیاد حساس هستند، که این موضوع می‌تواند پول را به شکل قابل توجهی بی‌ارزش کند.
آیا شما چیز بیشتری درباره استاندارد طلا می‌دانید؟ بنظر شما وجود پشتوانه برای سیستم‌های پولی چقدر اهمیت دارند؟ لطفا نظرات خود را با ما و خوانندگان دیگر به اشتراک بگذارید.
نظر شما چیست؟